Ứng dụng GIS trong lâm nghiệp ngày càng trở nên phổ biến và quan trọng, giúp việc theo dõi diễn biến và hạn chế các tai nạn về rừng. Không chỉ tại Việt Nam, mà nhiều quốc gia trên thế giới cũng xem đây là công nghệ quan trọng, được áp dụng phổ biến và rộng rãi.
1.Ứng dụng GIS trong lâm nghiệp để quản lý tài nguyên rừng
GIS là một hệ thống tuyệt vời giúp thực hiện công việc quản lý tài nguyên rừng. Ứng dụng của GIS trong lâm nghiệp ở mảng quản lý tài nguyên rừng giúp cung cấp các thông tin quan trọng giúp cơ quan kiểm lâm nắm rõ được những yếu tố như tình trạng, vị trí, mô hình hóa không gian… từ đó đưa ra quyết định và phương hướng giải quyết.
Không những vậy, GIS còn được ứng dụng vào các lĩnh vực như giám sát, bảo vệ, khai thác, bảo tồn và phục hồi rừng, cải thiện sự biến đổi khí hậu và quản lý sự đa dạng sinh học.
Bằng cách ứng dụng GIS trong lâm nghiệp, các chuyên gia có thể tạo ra cơ sở dữ liệu chính xác để lên kế hoạch quản lý tài nguyên rừng, cũng như các công việc khác liên quan đến lâm nghiệp.
Hình 1. Ứng dụng GIS giúp đơn giản hóa công việc quản lý rừng.
2.Ứng dụng GIS trong quản lý phòng và chữa cháy rừng
Ứng dụng GIS trong lâm nghiệp ngày càng phổ biến nhờ vào khả năng hỗ trợ công tác quản lý phòng và chữa cháy rừng. Hệ thống thông tin địa lý GIS cung cấp cho các cán bộ kiểm lâm những thông tin chính xác, qua đó giúp họ phát hiện được hàng ngàn vụ cháy rừng chỉ bằng cách theo dõi qua hệ thống.
GIS hoạt động dựa trên nguyên lý phân tích thông tin được gửi về từ hệ thống vệ tinh. Những thông tin này bao gồm: Độ ẩm, khí tượng và những cảnh báo về các khu vực có khả năng, nguy cơ cao sẽ xảy ra đám cháy.
Bên cạnh đó, tại Việt Nam, hệ thống thông tin địa lý GIS còn cung cấp thông tin qua số điện thoại của cán bộ, lực lượng kiểm lâm đã được đăng ký từ hệ thống. Do đó, hiện nay khả năng phát hiện ra đám cháy rừng ngày càng được nâng cao về tốc độ. Nhờ đó mà các cán bộ, lực lượng có thể đưa ra được giải pháp xử lý kịp thời, tránh thiệt hại nặng nề.
Hình 2. Ứng dụng GIS giúp phát hiện nguy cơ các đám cháy rừng nhanh chóng.
3.Ứng dụng GIS trong bảo vệ thực vật rừng
Thực trạng các loài thực vật, sinh vật đang có nguy cơ, đối diện với mối đe dọa tuyệt chủng đang là vấn đề mà toàn cầu đang quan tâm. Từ các vấn nạn chặt phá rừng trái phép, cũng như khai thác bừa bãi, mà công tác quản lý cũng trở nên khó khăn hơn.
Thông qua việc kết hợp ứng dụng của GIS với viễn thám sẽ giúp theo dõi sự lan tràn của cỏ dại, có được thông tin chính xác với bản đồ cỏ dại qua các thời kỳ, từ đó ngăn chặn được sự phá hoại mùa màng. Điều này cũng có nghĩa là khi kết hợp GIS với viễn thám sẽ giúp cho khâu bảo vệ thực vật rừng được trở nên đơn giản hơn.
Ứng dụng GIS trong lâm nghiệp giúp cải thiện việc điều tra, theo dõi các diễn biến và cảnh báo các tác nhân có nguy cơ gây hại rừng. Thao tác này có thể được thực hiện nhanh chóng, đơn giản và gọn gàng chỉ với một chiếc điện thoại được cài đặt sẵn.
4.Ứng dụng GIS trong thành lập bản đồ hiện trạng rừng
Thành lập bản đồ chuyên đề, hay cụ thể trong lĩnh vực lâm nghiệp là thành lập bản đồ hiện trạng rừng, chính là một số các chức năng quan trọng nhất của GIS. GIS cho phép thành lập bản đồ hiện trạng rừng thông qua việc kết hợp dữ liệu và vị trí để khám phá mối tương quan và hiển thị xu hướng.
Từ việc sử dụng những thông tin thu thập được từ hệ thống thông tin địa lý, các bản đồ hiện trạng rừng được thành lập nên, phục vụ, hỗ trợ cho công tác kiểm kê, giám sát và quản lý rừng được hiệu quả và tối ưu hơn bao giờ hết.
Hình 3. Thành lập bản đồ hiện trạng rừng là một trong các ứng dụng quan trọng của GIS.
5.Ứng dụng GIS trong lâm nghiệp để tính toán sinh khối rừng
Ngày nay, có rất nhiều quốc gia trên thế giới đã ứng dụng GIS để nghiên cứu và tính toán sinh khối của rừng. Công việc này thông thường cần sẽ phải thực hiện đều đặn hàng năm, nếu không được hỗ trợ từ GIS sẽ vô cùng khó khăn cho các nhà quản lý.
Việc kết hợp ứng dụng của ảnh viễn thám hay ảnh từ thiết bị máy bay không người lái chuyên dụng vào tính toán sinh khối rừng sẽ giúp xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu phục vụ cho phân tích và tổng hợp. Các kết quả, báo cáo và phân tích chuyên sâu sau đó sẽ được thể hiện trên nền ứng dụng GIS.
6.Ứng dụng GIS trong phân cấp và quản lý khu vực rừng
Khi ứng dụng GIS trong lâm nghiệp, đối với những tệp dữ liệu khác nhau được lưu trữ trong hệ thống cơ sở dữ liệu GIS, người dùng có thể tạo ra các hình ảnh với nhiều lớp bao gồm những thông tin về địa hình, bản đồ đường phố, bản đồ chuyên đề,… Qua đó phân chia cấp độ, thông tin của từng khu vực để thuận tiện hơn cho việc quản lý.
Hình 4. GIS tạo ra nhiều lớp ảnh, giúp quản lý khu vực dễ dàng hơn.
7.Ứng dụng GIS trong đánh giá biến động rừng
Nhờ có những cơ sở dữ liệu đã được số hóa, kết hợp cùng với dữ liệu thông tin địa lý GIS, cho phép thực hiện việc cập nhật những thông tin quan trọng như: Vị trí, thông tin rừng, đối tượng sử dụng đất và những thông tin quy hoạch 3 loại rừng được diễn ra liên tục, chính xác và khoa học.
Ngoài ra, ứng dụng GIS trong lâm nghiệp còn giúp cung cấp chính xác về hiện trạng của rừng như độ che phủ, phần loại rừng, trữ lượng rừng và đặc biệt là những biến động về rừng tại những khu vực rừng ở xa, đồi núi cao và khó đi lại, nhờ đó lực lượng kiểm lâm có thể thực hiện tốt công tác theo dõi, đánh giá các diễn biến, cũng như biến động rừng.
H.A.I lược dịch từ nhiều nguồn tài liệu
